نسخه طب سنتی برای حفظ سلامت زائران مشایه اربعین
در سفر معنوی اربعین، رعایت توصیه‌های طب سنتی می‌تواند نقش مهمی در حفظ سلامت زائران ایفا کند و مصرف خوراکی‌های مقوی مانند شیره انگور و خرما، نوشیدن دمنوش‌های گیاهی برای جلوگیری از گرمازدگی و اضطراب و مراقبت از پاها با روغن‌های طبیعی، راهکارهایی ساده، اما مؤثر برای داشتن سفری بهتر و باکیفیت‌تر است.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، پیاده‌روی اربعین یکی از بزرگ‌ترین تجمعات معنوی جهان است که میلیون‌ها نفر را در مسیر عشق و ایمان گرد هم می‌آورد و این سفر، اگرچه روح‌افزا و پرنور است، می‌تواند از نظر جسمی برای برخی افراد چالش‌برانگیز باشد و طب سنتی، با نگاه کل‌نگر و توجه به مزاج فردی، می‌تواند راهنمایی‌های ارزشمندی برای حفظ سلامت زائران در این مسیر طولانی ارائه دهد.
یکی از اصول مهم در طب سنتی، پیشگیری است و زائران باید پیش از آغاز سفر، بدن خود را آماده کنند؛ داشتن تغذیه مناسب، خواب کافی و پرهیز از غذاهای سنگین و ناسازگار با مزاج، از جمله تدابیر اولیه به شمار می‌رود و مصرف خوراکی‌هایی مانند شیره انگور، ارده و عسل در روزهای منتهی به سفر، می‌تواند ذخیره انرژی بدن را تقویت کند و مقاومت در برابر خستگی را افزایش دهد.
در طول مسیر، توجه به علائم بدن اهمیت زیادی دارد و اگر زائری دچار گرمازدگی، ضعف یا مشکلات گوارشی شد، طب سنتی توصیه می‌کند از گیاهان دارویی و خوراکی‌های طبیعی برای تنظیم بدن استفاده شود و نوشیدن دمنوش‌هایی مانند سکنجبین، عرق کاسنی یا چای گل‌گاوزبان می‌تواند به تعادل حرارت بدن، آرامش اعصاب و بهبود عملکرد گوارش کمک کند.
مراقبت از پاها که اصلی‌ترین ابزار حرکت در این سفر است، نباید نادیده گرفته شود و ماساژ کف پا با روغن‌های طبیعی مانند روغن زیتون یا کنجد، استفاده از کفش مناسب و استراحت‌های کوتاه در طول مسیر، از جمله توصیه‌هایی است که در منابع طب سنتی به آن‌ها اشاره شده است و این اقدامات ساده می‌تواند از بروز تاول، درد و التهاب جلوگیری کند.
طب سنتی بر ارتباط بین جسم و روح تأکید دارد و حفظ آرامش روانی، پرهیز از اضطراب و تقویت نیت معنوی سفر، بر سلامت جسمی تأثیرگذار است و زائران اربعین با رعایت اصولی ساده، اما مؤثر، می‌توانند سفری سالم‌تر، پرانرژی‌تر و معنوی‌تر را تجربه کنند.
با توجه به ضرورت تقویت سیستم ایمنی بدن پیش از سفر، اهمیت مراقبت از پاها و پیشگیری از تاول و خستگی بیش از حد، تأثیر داشتن تغذیه صحیح و خواب کافی بر توان بدنی و ضرورت پیشگیری از گرمازدگی زوار با توجه به گرمای هوا در طول مسیر پیاده‌روی اربعین، با بهنام یوسفیان، پزشک و متخصص طب سنتی گفت‌وگویی داشتیم که شرح آن را در ادامه می‌خوانید.
ایمنا: برای تقویت سیستم ایمنی بدن قبل از سفر، چه اقداماتی پیشنهاد می‌شود؟
یوسفیان: تقویت سیستم ایمنی به معنای تقویت قوا و حفظ تعادل مزاج است و یکی از مهم‌ترین توصیه‌ها، اصلاح تغذیه قبل از سفر است؛ مصرف خوراکی‌هایی مانند شیره انگور، عسل طبیعی، ارده و خرما در وعده صبحانه می‌تواند بدن را از نظر انرژی و ایمنی تقویت کند.
دمنوش‌هایی مانند چای زنجبیل با عسل، دمنوش آویشن و چای دارچین نیز خاصیت ضدعفونی کننده و تقویت کننده دارند و این گیاهان با افزایش حرارت غریزی بدن، مقاومت در برابر عوامل بیماری‌زا را بالا می‌برند، البته باید با توجه به مزاج فرد مصرف شوند تا باعث خشکی یا گرمی بیش از حد نشوند.
مصرف روزانه یک قاشق مرباخوری عسل با چند قطره آب‌لیمو نیز توصیه می‌شود، چراکه ترکیب آن‌ها خاصیت ضدباکتریایی و ضدویروسی دارد، همچنین استفاده از روغن سیاه‌دانه یا خود سیاه‌دانه همراه با عسل در طب سنتی برای تقویت ایمنی بسیار رایج است.
خواب کافی، پرهیز از استرس و انجام بادکش سبک پشت بدن (در صورت امکان) نیز از روش‌های غیرخوراکی برای تقویت ایمنی است؛ طب سنتی بدن را یک کل منسجم می‌داند و از همین رو، تقویت روحیه و آرامش روانی نیز بخشی از تقویت سیستم ایمنی محسوب می‌شود.
ایمنا: در مسیر پیاده‌روی اربعین برای جلوگیری از ضعف و خستگی شدید، طب سنتی چه توصیه‌هایی برای زائران دارد؟
یوسفیان: در طب سنتی، حفظ تعادل مزاج و تقویت قوای بدن در سفرهای طولانی بسیار مهم است و برای جلوگیری از ضعف و خستگی، مصرف خوراکی‌هایی با طبع معتدل و مقوی توصیه می‌شود که یکی از بهترین گزینه‌ها، شیره انگور یا ترکیب شیره با ارده است که انرژی‌زا، خون‌ساز و بسیار مغذی است.
مصرف خرما نیز بسیار توصیه می‌شود، زیرا علاوه بر تأمین قند طبیعی، دارای مواد معدنی و فیبر است که به تقویت بدن کمک می‌کند، البته باید در مصرف آن زیاده‌روی نشود، به‌ویژه در هوای گرم، چراکه طبع گرم و خشک دارد و ممکن است باعث تشنگی یا گرمازدگی شود.
آجیل‌هایی مانند بادام، گردو و پسته نیز گزینه‌های خوبی به شمار می‌رود، به‌ویژه اگر با کمی عسل ترکیب شود و این ترکیب‌ها علاوه بر تأمین انرژی، باعث تقویت حافظه و تمرکز نیز می‌شود و مصرف نان سنگک یا نان‌های سبوس‌دار همراه با پنیر و گردو نیز یک وعده سبک و مقوی برای زائران است.
در طول مسیر، بهتر است از غذاهای سنگین، چرب و سرخ‌کرده پرهیز شود، چراکه باعث سنگینی و کندی حرکت می‌شوند و نوشیدن دمنوش‌هایی مانند چای زنجبیل یا چای دارچین نیز می‌تواند به افزایش انرژی و گرم نگه‌داشتن بدن کمک کند.
ایمنا: برای پیشگیری از تاول و درد پا در مسیر طولانی، چه روغن‌ها یا درمان‌های طبیعی پیشنهاد می‌شود؟
یوسفیان: در طب سنتی، سلامت پاها به‌عنوان پایه حرکت و تعادل بدن بسیار مهم تلقی می‌شود و برای پیشگیری از تاول، خشکی و درد پا، استفاده از روغن‌های طبیعی توصیه می‌شود که یکی از بهترین گزینه‌ها، روغن زیتون است که خاصیت نرم‌کنندگی و ضدالتهابی دارد.
روغن کنجد نیز بسیار مناسب است، به‌ویژه اگر شب‌ها قبل از خواب کف پاها با آن ماساژ داده شود؛ این کار باعث تقویت اعصاب پا، کاهش خستگی و جلوگیری از ترک‌خوردگی پوست می‌شود و در بعضی منابع طب سنتی، روغن بادام تلخ نیز برای تقویت عضلات و کاهش درد توصیه شده است.
برای جلوگیری از تاول، پوشیدن جوراب نخی و کفش مناسب بسیار مهم است، همچنین می‌توان از پودر نشاسته یا پودر بچه برای خشک نگه‌داشتن پوست پا استفاده کرد و اگر تاول ایجاد شد، استفاده از عسل طبیعی روی محل تاول می‌تواند به بهبود سریع‌تر کمک کند.
در طول مسیر، استراحت‌های کوتاه و بالا نگه‌داشتن پاها نیز توصیه می‌شود و نوشیدن دمنوش‌هایی مانند چای بابونه یا نعناع نیز به کاهش التهاب و آرامش عضلات کمک می‌کند.
ایمنا: در هوای گرم عراق، چه نوشیدنی‌هایی برای حفظ تعادل بدن و جلوگیری از گرمازدگی مفید خواهد بود؟
یوسفیان: در هوای گرم، بدن مستعد از دست دادن آب و املاح است و طب سنتی تأکید زیادی بر حفظ تعادل حرارت بدن دارد، از همین رو یکی از نوشیدنی‌های توصیه شده، شربت سکنجبین است که ترکیبی از سرکه، نعناع و عسل یا شکر است و این شربت علاوه بر خنک‌کنندگی، به پاک‌سازی کبد و رفع عطش کمک می‌کند.
عرقیات گیاهی مانند عرق بیدمشک، عرق کاسنی و عرق شاتره نیز برای کاهش حرارت بدن و تقویت کبد بسیار مفید است و این عرقیات را می‌توان با آب سرد رقیق و در طول روز مصرف کرد، البته باید توجه داشت که مصرف بیش از حد عرقیات ممکن است باعث افت فشار شود.
آب‌لیمو طبیعی با کمی عسل نیز یک نوشیدنی عالی برای تأمین ویتامین C و جلوگیری از گرمازدگی است و مصرف خیار، هندوانه و کاهو که طبع سرد دارند، در وعده‌های غذایی می‌تواند به خنک نگه‌داشتن بدن کمک کند.
در طب سنتی توصیه می‌شود از نوشیدنی‌های بسیار سرد یا یخ‌دار پرهیز شود، چراکه باعث اختلال در عملکرد معده و کاهش توان گوارشی می‌شود و نوشیدن آب ولرم یا دمنوش‌های سبک مانند چای ترش نیز گزینه‌های مناسبی است.
ایمنا: در صورت بروز مشکلات گوارشی چه اقداماتی می‌تواند کمک کننده باشد؟
یوسفیان: در سفرهای طولانی، تغییرات غذایی و شرایط محیطی ممکن است باعث بروز مشکلات گوارشی شود؛ برای یبوست، طب سنتی مصرف خوراکی‌هایی با طبع ملین مثل آلو خشک، انجیر خشک خیسانده شده در آب و روغن زیتون را توصیه می‌کند و این مواد به حرکت روده‌ها کمک و دفع را آسان‌تر می‌کند.
دمنوش‌هایی مانند چای گل‌سرخ، چای برگ سنا (با احتیاط و در موارد خاص) و دمنوش نعناع نیز برای رفع یبوست مفید است، همچنین نوشیدن آب گرم به‌صورت ناشتا می‌تواند به تحریک دستگاه گوارش کمک کند.
در صورت بروز اسهال، مصرف خوراکی‌هایی با طبع قابض مانند برنج سفید، نان خشک و دمنوش پوست انار توصیه می‌شود، همچنین مصرف ماست با کمی پودر زنیان یا زیره می‌تواند به تنظیم گوارش کمک کند.
در هر دو حالت، پرهیز از غذاهای چرب، سرخ‌کرده و ناسازگار با مزاج فرد ضروری است و باید از مصرف آب آلوده یا نوشیدنی‌های غیرمطمئن خودداری کرد، چراکه ممکن است عامل اصلی اختلالات گوارشی باشد.
ایمنا: در صورت بی‌خوابی یا اضطراب در طول سفر، چه روش‌های طبیعی یا گیاهان آرام‌بخش مفید است؟
یوسفیان: بی‌خوابی و اضطراب در سفرهای جمعی و طولانی مانند پیاده‌روی اربعین رایج است و طب سنتی برای آرام‌سازی اعصاب و بهبود خواب، گیاهانی با طبع معتدل و آرام‌بخش را توصیه می‌کند که یکی از بهترین گزینه‌ها، دمنوش گل‌گاوزبان با سنبل‌الطیب است که خاصیت آرام‌بخشی و ضداضطراب دارد.
دمنوش بابونه نیز بسیار مؤثر است، به‌ویژه اگر قبل از خواب مصرف شود، این گیاه علاوه بر آرام‌سازی اعصاب، به بهبود عملکرد گوارش نیز کمک می‌کند و مصرف چای به‌لیمو یا چای اسطوخودوس نیز برای کاهش تنش‌های عصبی و ایجاد خواب آرام توصیه می‌شود.
استفاده از روغن‌های گیاهی مانند روغن بنفشه یا روغن اسطوخودوس برای ماساژ شقیقه‌ها یا پشت گردن نیز در طب سنتی رایج است و این روغن‌ها با اثر مستقیم بر سیستم عصبی، باعث آرامش و کاهش اضطراب می‌شوند.
پرهیز از مصرف غذاهای سنگین و دیرهنگام، کاهش مصرف قهوه و چای سیاه و ایجاد فضای آرام برای خواب نیز از توصیه‌های مهم طب سنتی است، همچنین خواندن دعاها و اذکار آرام‌بخش قبل از خواب، تأثیر روانی مثبتی دارد.
ایمنا: برای حفظ انرژی و نشاط در طول مسیر، چه مواردی درباره زمان و نحوه غذا خوردن باید رعایت شود؟
یوسفیان: زمان و نحوه غذا خوردن تأثیر مستقیمی بر سطح انرژی و نشاط فرد دارد و یکی از اصول مهم، پرهیز از پرخوری و خوردن غذاهای سنگین در طول مسیر است؛ توصیه می‌شود وعده‌های غذایی سبک، مقوی و با فاصله مناسب مصرف شوند تا بدن دچار سنگینی و کسالت نشود.
صبحانه باید کامل و انرژی‌زا باشد و ترکیب‌هایی مانند نان سنگک با پنیر و گردو یا ارده با شیره انگور، انتخاب‌های خوبی است، همچنین در طول روز، مصرف خوراکی‌های خشک مانند خرما، کشمش، بادام و گردو به‌صورت میان‌وعده توصیه می‌شود تا انرژی بدن حفظ شود.
از نظر زمان، بهتر است غذا در ساعات مشخص و با آرامش مصرف شود و خوردن غذا در حالت ایستاده یا در حال حرکت باعث اختلال در هضم و کاهش انرژی می‌شود، همچنین توصیه می‌شود زوار بعد از غذا کمی استراحت کوتاه داشته باشند تا بدن فرصت جذب مواد مغذی را پیدا کند.
نوشیدن آب ولرم یا دمنوش‌های سبک همراه غذا، مانند چای نعناع یا چای رازیانه، به هضم بهتر کمک می‌کند و پرهیز از نوشیدنی‌های سرد و گازدار نیز توصیه می‌شود، چراکه باعث اختلال در عملکرد معده و کاهش نشاط عمومی بدن می‌شود.
کد خبر 892802
