چهره‌ هر شهر را نه فقط خیابان‌ و ساختمان‌ها، بلکه تابلوهای کوچک مغازه‌ها شکل می‌دهند؛ نشانه‌هایی که هر روز از کنار آن می‌گذریم،بی‌آنکه بدانیم چه نقشی در نظم، هویت و زیبایی شهر دارند؛ وقتی این تابلوها بی‌ضابطه و ناهماهنگ باشد،سیمای شهر دچار آشفتگی می‌شود و ارتباط بصری میان انسان و محیط از بین می‌رود.

به گزارش خبرگزاری ایمنا، تابلوهای مغازه‌ها، نخستین نقطه تماس میان شهروند و فضای تجاری است؛ عنصری کوچک، اما پراثر در شکل‌دهی چهره بصری شهر؛ هر تابلو حامل معناست، نشانه‌ای از نوع فعالیت، فرهنگ بصری و ذوق صاحب کسب‌وکار، اما هنگامی که این نشانه‌ها بی‌ضابطه، ناهماهنگ یا متراکم شوند، به‌جای هدایت نگاه رهگذران موجب آشفتگی دیداری می‌شود، از این‌رو ساماندهی تابلوهای واحدهای تجاری نه‌تنها اقدامی زیباسازی است، بلکه ضرورتی برای نظم، هویت و خوانایی سیمای شهری محسوب می‌شود.

تابلوها زبان بی‌کلام شهر، حامل پیام‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هستند و در کنار دیگر عناصر شهری چهره‌ای از روح زمانه را به نمایش می‌گذارند؛ نوع خط، رنگ، جنس و نور هر تابلو روایتگر نوعی از سلیقه عمومی و میزان توجه جامعه به زیبایی و نظم است، به‌همین دلیل در بسیاری از شهرهای جهان تابلو مغازه‌ها به‌عنوان «میراث فرهنگی معاصر» در نظر گرفته می‌شود.

در دهه‌های اخیر، رشد سریع اقتصادی و افزایش رقابت در فضای تجاری موجب شده است که بسیاری از صاحبان مغازه‌ها برای جلب توجه مشتری از تابلوهایی با نورهای شدید، رنگ‌های تند و ابعاد نامتناسب استفاده کنند؛ این روند چهره‌ی بسیاری از خیابان‌ها را دچار آشفتگی بصری کرده و حس آرامش و هماهنگی را از فضاهای شهری گرفته است به‌ویژه در شهرهایی با بافت تاریخی یا معماری ارزشمند این ناهماهنگی میان نما و تابلو می‌تواند به از بین رفتن هویت تاریخی منجر شود.

در بسیاری از شهرهای تاریخی جهان، ساماندهی تابلوهای مغازه‌ها از دهه‌ها پیش آغاز شده است؛ در شهرهایی همچون فلورانس، پاریس، یورک و کیوتو تابلوهای مغازه نه‌تنها وسیله تبلیغ، بلکه بخشی از زیبایی شهری است؛ در این شهرها ضوابط دقیقی برای رنگ، جنس، اندازه و حتی نوع نور تابلوها وجود دارد تا هماهنگی کلی با نمای ساختمان و بافت تاریخی حفظ شود؛ نتیجه آن خیابان‌هایی است که در عین فعالیت تجاری، چهره‌ای منسجم، آرام و دل‌نشین دارند.

در بسیاری از شهرهای ایران هنوز نبود استانداردهای یکپارچه و نظارت مستمر موجب ناهماهنگی و تضاد بصری میان مغازه‌ها شده است؛ کلان‌شهر اصفهان به‌عنوان یکی از تاریخی‌ترین شهرهای کشور حساسیت بیشتری نسبت به این موضوع دارد؛ در خیابان‌های قدیمی، بازارها و گذرهای سنتی اصفهان تابلوهای نامتناسب می‌توانند در یک نگاه، هویت تاریخی و زیبایی اصیل شهر را مخدوش کنند.

اصفهان نه‌تنها میراث معماری و هنری ایران است، بلکه نماد هماهنگی و تعادل میان عملکرد و زیبایی است؛ حفظ این ویژگی نیازمند نگاهی علمی و فرهنگی به تابلوهای مغازه‌هاست؛ نگاهی که زیبایی را در کنار کارکرد می‌بیند.

ساماندهی تابلوهای صنفی در این شهر تاریخی باید فراتر از یک اقدام اداری باشد و به پروژه‌ای فرهنگی، آموزشی و هنری تبدیل شود؛ پروژه‌ای که با مشارکت طراحان، کارشناسان فرهنگی، اصناف و شهروندان اجرا شود تا سیمای شهری اصفهان در عین پویایی اقتصادی، همچنان آرام، اصیل و هماهنگ باقی بماند.

عدالت و سرزندگی شهری از اصول کلان برنامه «اصفهان ۱۴۱۰» است

سید امیر سامع، رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر اصفهان به خبرنگار ایمنا می‌گوید: امروز شهر اصفهان دارای برنامه‌ای تحت عنوان «اصفهان ۱۴۱۰» است که در آن مجموعه‌ای از ارزش‌ها و رویکردهای کلان مشخص شده‌اند؛ ارزش‌هایی نظیر عدالت اجتماعی، کرامت انسان و هویت تاریخی شهر، به عنوان اصول حاکم بر برنامه، در نظر گرفته شده و بخش زیادی از این موارد در اسناد بالادستی آمده است.

وی با تاکید بر اینکه ضروری است این ارزش‌ها را با دقت بررسی و تلاش کنیم در تمام اقدامات و سیاست‌گذاری‌ها به آن‌ها عمر و بُعد اجرایی دهیم، می‌افزاید: یکی از مهم‌ترین این ارزش‌ها عدالت است؛ شفافیت و عدالت در تصمیم‌گیری‌های شهری بسیار اهمیت دارد؛ به‌عنوان مثال در فضای عمومی شهر نباید این‌گونه باشد که کسی که پول بیشتری دارد یا ضوابط و روابط را بهتر می‌شناسد بتواند با نصب تابلوهای پر زرق و برق سیمای شهر را تحت تأثیر قرار دهد، در حالی که شهروندی که دانش یا امکانات کمتری دارد در حاشیه بماند؛ این همان موضوع عدالت و همه‌شمولی اجتماعی است که باید با جدیت به آن پرداخته شود.

رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر اصفهان با اشاره به موضوع سرزندگی شهری می‌گوید: این موضوع یکی از پایه‌های اصلی کار ماست؛ اسناد و ضوابط ده‌گانه‌ای که تدوین و با مشارکت مشاوران تهیه شده است، باید پاسخ‌گوی این پرسش باشند که سرزندگی شهر اصفهان چگونه با هویت تاریخی، معماری و هنری آن هم‌راستا و هماهنگ می‌شود؛ نکته قابل توجه این است که این مرز، یک مرز ثابت نیست.

سامع خاطرنشان می‌کند: انتظاری که ۲۰ سال پیش از سرزندگی در شهر وجود داشت با انتظار امروز شهروندان به‌ویژه نسل جوان، متفاوت است، بنابراین ما نیاز به انعطاف داریم.

وی تصریح می‌کند: باید در نظر داشت که سرزندگی شهری به معنای جذابیت، دیده‌شدن هنر و جریان داشتن حس زندگی است؛ گاهی تغییر در سبک‌های معماری از همین نقطه آغاز می‌شود؛ کسی می‌آید از معماری سنتی الهام می‌گیرد، اما نگاهش به آینده است؛ به‌عنوان مثال طرح میدان آزادی که می‌گویند برگرفته از تلفیقی از عناصر تاریخی و مدرن است، بنابراین پرسش کلیدی این است که جای سرزندگی کجاست؟

حتی جزئی‌ترین ضوابط شهری باید منعطف و متناسب با موقعیت هر خیابان باشد

رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر اصفهان با اشاره به اینکه مدیران مناطق مختلف شهرداری نیز به‌طور طبیعی دوست دارند منطقه زیباتری داشته باشند، می‌گوید: این حس، حس مثبتی است، اما در کنار این تمایل نباید دچار ناهماهنگی شویم؛ چالش ما این است که چگونه این مرز را که نه ثابت است و نه ساده درست رعایت کنیم؛ مرزی که باید منعطف، منطبق با هویت شهری و پاسخ‌گوی تحولات اجتماعی و اقتصادی باشد.

سامع ادامه می‌دهد: از منظر اقتصادی هم نکته‌ای وجود دارد؛ بودجه زیباسازی شهرداری اصفهان امروز شاید چیزی در حدود ۳۰۰ میلیارد تومان باشد، اما اگر به پولی که مردم برای نوسازی و بهسازی ساختمان‌های خود در شهر هزینه می‌کنند نگاه کنیم، رقم آن شاید هزار برابر این عدد است؛ بنابراین باید این ظرفیت را با ارائه ضوابط روشن و قابل اجرا به‌درستی هدایت کنیم.

وی عنوان می‌کند: اگر یک رستوران بخواهد پیاده‌رو، فضای سبز مقابل خود را به شکل خاصی طراحی کند، یا بخواهد نورپردازی انجام دهد نباید تنها بگوییم «نه»؛ مدل‌هایی که در گذشته بر مبنای محدودسازی مطلق اجرا شد، موفق نبودند؛ نه صرفاً به‌دلیل سخت‌گیری، بلکه به‌علت ایستایی بیش از حد در برابر مشارکت مردم.

رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر اصفهان می‌گوید: امروز نیز شاهدیم که فروشگاه‌ها و ساختمان‌های بزرگ خودشان اقدام به نورپردازی یا تابلوهای بزرگ نصب می‌کنند، حتی بعضی از پروژه‌های نورپردازی در خیابان‌ها با مشارکت خود شهرداری انجام می‌شود؛ این‌ها به‌خودی‌خود ایرادی ندارد به شرطی که دارای ضابطه باشد.

سامع تاکید می‌کند: اگر بتوانیم به مردم این امکان را بدهیم که در چارچوبی مشخص، سلیقه به خرج دهند، متفاوت عمل کنند و احساس کنند که در فضای شهر حضور دارند و می‌توانند در آن اثرگذار باشند به یک حس تعلق بسیار ارزشمند دست پیدا خواهیم کرد؛ این چالشی است که در ۱۰ تا ۲۰ سال گذشته همواره با آن روبه‌رو بوده‌ایم، گاهی موفق بودیم و گاهی نه.

وی بیان می‌کند: حتی جزئی‌ترین ضوابط همچون ابعاد تابلوها نیز باید دارای انعطاف و متناسب با موقعیت باشند؛ به‌عنوان مثال در بعضی خیابان‌ها عرض تابلوها ۹۰ سانت باشد و در خیابان‌هایی دیگر بسته به عرض معبر، ارتفاع و حجم ساختمان تا ۱۲۰ سانت هم مجاز باشد، این انعطاف باید در ضوابط دیده شود، از این‌رو نباید نسخه واحد برای همه فضاها در نظر گرفت.

به گزارش ایمنا، با توجه به اهمیت تابلوهای مغازه‌ها در شکل‌دهی سیمای شهری و انتقال پیام‌های فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی، روشن است که ساماندهی این عناصر بیش از یک اقدام اداری صرف، نیازمند رویکردی فرهنگی و آموزشی است؛ ترکیب قوانین منعطف، مشارکت فعال شهروندان و اصناف و توجه به ارزش‌های تاریخی و هویتی شهر، می‌تواند فضایی ایجاد کند که هم پاسخگوی نیازهای اقتصادی و تجاری باشد و هم چهره‌ای هماهنگ، زیبا و دل‌نشین برای شهروندان فراهم آورد.

برنامه‌های کلان همچون «اصفهان ۱۴۱۰» و تاکید بر عدالت اجتماعی، سرزندگی شهری و انعطاف در ضوابط، نشان می‌دهد که مسیر مدیریت شهری اصفهان به سمت ایجاد تعادل میان آزادی عمل مردم و حفظ هویت تاریخی پیش می‌رود.

اگر این راهبردها با دقت و پایبندی به ضوابط و استانداردها اجرا شود، می‌توان امید داشت که اصفهان نه تنها شهری با پویایی اقتصادی و اجتماعی باشد، بلکه سیمایی هویت‌مند، جذاب و همه‌پسند را نیز برای نسل‌های آینده حفظ کند.

کد خبر 914730