پارک‌ها در شهرهای بزرگ که آفتاب بی‌امان می‌تابد و دود و ترافیک نفس‌ها را تنگ می‌کند، پناهگاهی سبز برای شهروندان هستند، گسترش این فضاهای سبز در شهرهایی همچون اهواز با تابش بالای خورشید و مشکلات زیست‌محیطی نیازمند گسترش و بهسازی است.

به گزارش خبرگزاری ایمنا از خوزستان، پارک‌ها در هر شهری زبان بی‌کلام شادی و آرامش هستند؛ لبخندها، دویدن‌ها و خنده‌های کودکان و درختانی که سال‌ها شاهد دلدادگی‌ها و دوستی‌ها بوده‌اند، همه بخشی از حافظه جمعی ما را می‌سازند، این فضاها در ذات خود، وعده زندگی سالم و هم‌زیستی مسالمت‌آمیز می‌دهند، وعده‌ای که هر جامعه‌ای برای تداوم خود به آن نیاز دارد.

هنگامی که این فضاهای سبز از مراقبت و توجه محروم می‌شود، شهر نفسش را از دست می‌دهد؛ نیمکت‌های شکسته، چمن‌های پژمرده و چراغ‌های خاموش نشانه‌هایی از فرسودگی فضای شهری است که می‌تواند پیوندهای اجتماعی را تحت تأثیر قرار دهد.

اهواز با اقلیم گرم و نیمه‌خشک خود بیش از هر زمان دیگری به فضاهای سبز شهری نیاز دارد؛ پارک‌ها نه‌تنها نقش حیاتی در کاهش آلودگی هوا و تعدیل دمای محیط دارند، بلکه بستری برای نشاط اجتماعی، ورزش همگانی و تقویت حس تعلق به شهر فراهم می‌کنند.

با وجود چالش‌هایی همچون کمبود آب، فرسودگی زیرساخت‌ها و توسعه نامتوازن شهری، تلاش‌هایی برای احیای پارک‌های قدیمی و ساخت فضاهای سبز جدید در حال انجام است.

پارک‌های شهری کلان‌شهر اهواز به‌جای آنکه مامن آسایش و تعامل اجتماعی باشند، به نمادی از فرسایش خدمات عمومی و بی‌توجهی مدیریتی تبدیل شده‌اند؛ فضاهایی که نه‌تنها رفاه شهروندان را تأمین نمی‌کنند بلکه احساس ناامنی و انزوا را نیز تقویت کرده‌اند.

بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد بسیاری از پارک‌های اهواز ابتدایی‌ترین امکانات رفاهی را ندارند، نبود سرویس‌های بهداشتی، تاریکی شبانه و تجمع سگ‌های ولگرد به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های شهروندان تبدیل شده است؛ مسئله‌ای که سلامت عمومی را تهدید می‌کند و نیاز به بازنگری در اولویت‌های مدیریت شهری را یادآور می‌شود.

پارک‌ها کارکرد اصلی خود را از دست داده‌اند

علی عربی، عضو هیئت‌علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز در گفت‌وگو به خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: اگر از منظر جامعه‌شناسی به وضعیت پارک‌های شهری بنگریم، بی‌توجهی به ابعاد فرهنگی سبب شده است این فضاها به محیط‌هایی متروکه و حتی بستر بزهکاری تبدیل شود آنچه به طور مستقیم با افزایش احساس ناامنی در جامعه مرتبط است.

وی می‌افزاید: پارک‌ها کارکرد اصلی خود را از دست داده‌اند و به‌جای حضور خانواده‌ها، سالمندان و کودکان، شاهد کاهش مشارکت عمومی و افزایش رفتارهای پرخطر در این فضاها هستیم.

این جامعه‌شناس با اشاره به نقش دو گروه اصلی مخاطب پارک‌ها ادامه می‌دهد: مادران و سالمندان بیشترین نیاز را به فضاهای عمومی دارند، اما کمبود یا نبود سرویس‌های بهداشتی در پارک‌های اهواز مانع جدی حضور آن‌ها است.

عربی ظاهر پارک را حامل پیامی اجتماعی می‌داند و تصریح می‌کند: لامپ‌های سوخته، نیمکت‌های شکسته، فضای سبز خاک‌گرفته و نبود نگهبان، پیام متروکه بودن را به شهروند منتقل می‌کند، چنین فضایی احساس ناامنی را افزایش داده و کارکرد تفریحی سالم پارک‌ها را از میان برده است.

وی اضافه می‌کند: مطالعات نشان می‌دهد منازل مسکونی مجاور پارک‌های متروکه در مقایسه با سایر مناطق با افت قیمت روبه‌رو هستند که ارتباط مستقیم کیفیت فضاهای عمومی با ارزش اقتصادی محلات را نشان می‌دهد.

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز وجود سگ‌های بلاصاحب را از چالش‌های جدی پارک‌های اهواز عنوان و خاطرنشان می‌کند: عوامل مختلفی در این وضعیت نقش دارند؛ از تغذیه نابه‌جای این حیوانات با پسماند غذا تا هزینه بالای عقیم‌سازی و اختلاف دیدگاه میان حقوق حیوانات و الزامات شهری؛ این تعارض‌ها بر احساس امنیت و آرامش روانی شهروندان تأثیر منفی گذاشته است.

عربی با اشاره به ضعف مشارکت اجتماعی شهروندان تاکید می‌کند: در بسیاری موارد، شهروندان در حفظ امکانات پارک‌ها همکاری نمی‌کنند که از دو عامل ناشی می‌شود؛ نخست توزیع نابرابر خدمات شهری که احساس تبعیض و بی‌اعتمادی برای عدالت شهری ایجاد می‌کند و دوم نبود احساس تعلق به فضاهای عمومی است.

وی ادامه می‌دهد: زمانی احساس تعلق شکل می‌گیرد که شهروندان در تصمیم‌گیری‌های محلی و فرایندهای نگهداری نقش فعال داشته باشند، بدون این مشارکت فضاهای شهری به محیط‌هایی بی‌روح و آسیب‌زا تبدیل می‌شود.

سرانه فضای سبز در بعضی مناطق اهواز کمتر از ۰.۵ است

علی جاریوند، مسئول فضای سبز منطقه یک شهرداری اهواز درباره وضعیت سرویس‌های بهداشتی شهری به خبرنگار ایمنا تاکید می‌کند: قراردادهای فضای سبز در گذشته شامل نگهداشت تأسیسات سرویس‌های بهداشتی نیز بود، سال گذشته قرار شد این دو بخش تفکیک شود و با وجود اجرای قرارداد فضای سبز، مناقصه نگهداری سرویس‌های بهداشتی با مخالفت شورای اسلامی شهر باطل شد و این بخش تعطیل ماند.

وی با اشاره به تداوم روند جمع‌آوری سگ‌های بلاصاحب می‌گوید: شهرداری در هر منطقه پیمانکاری را موظف به جمع‌آوری روزانه تعدادی سگ کرده است، اما به دلیل اعتراض بعضی گروه‌ها، اجرای طرح با اختلال و تأخیر همراه بوده است.

ناصر عبیات، فعال محیط‌زیست نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: در بعضی مناطق اهواز از جمله مندلی، سیاحی، عین‌دو، ملاشیه و شلینگ‌آباد، سرانه فضای سبز کمتر از ۰.۵ است، علاوه بر این، بسیاری از مناطق پارک محله‌ای ندارند.

وی با اشاره به ناامنی در پارک‌های غرب اهواز می‌افزاید: نبود روشنایی و بی‌توجهی به مسائل فرهنگی از مهم‌ترین علل احساس ناامنی در این مناطق است.

این فعال محیط زیست ادامه می‌دهد: ورودی‌های شهر اهواز نیز از فضای سبز مناسب برخوردار نیست در حالی که با کاشت نخل و گونه‌های بومی مقاوم می‌توان جلوه‌ای زیباتر به ورودی‌های شهر بخشید.

گزارش از سیده مریم علوی‌محمدی

کد خبر 914807