در دنیای امروز، مفهوم شهر هوشمند به‌عنوان یکی از کلیدی‌ترین مباحث در توسعه شهری مطرح شده است، این مفهوم نه تنها به بهبود کیفیت زندگی شهروندان کمک می‌کند، بلکه به‌عنوان ابزاری برای مدیریت بهینه منابع و کاهش اثرات منفی زیست‌محیطی نیز شناخته می‌شود.

به گزارش خبرگزاری ایمنا، امروزه، جمعیت مردمی که در مناطق شهری زندگی می‌کنند از تمام ادوار تاریخ انسان بیشتر است روند شهرنشینی غیرقابل بازگشت است، این رشد فزاینده موجب بروز مشکلاتی همچون تمرکز جمعیت، آلودگی، حاشیه‌نشینی، کمبود مسکن و مهاجرت روستاییان شده است.

رشد نقاط شهری به‌عنوان یک مقوله کمی، خود را به دو صورت، افزایش در اندازه جمعیتی شهرها و گسترش در مقیاس کالبدی آن‌ها نشان می‌دهد، این در حالی است که بی‌توجهی به خدمات زیربنایی و خدمات عمومی شهری موجب بروز کمبودها و فشار بر تأسیسات موجود شده به‌طوری که تغییرات زیادی در ساخت فضایی آن‌ها به وجود می‌آورد و به‌دنبال آن موجب رشد فیزیکی نامتعادل و ناهماهنگ شهری شده است، این موضوع، متخصصان امر برنامه‌ریزی شهری را بر آن داشته است که الگو و فرم مطلوبی را برای شهری با ثبات و پایدار برای تصحیح اثرات منفی پراکندگی‌های نامعقول ارائه دهند.

در این ارتباط «الگوی شهر هوشمند» به‌عنوان راهکاری بی‌بدیل برای رفع بسیاری از مشکلات شهرهای کنونی مطرح شده است، در واقع، استراتژی شهر هوشمند با حمایت فعالیت‌های شهری در محیط مجازی، راهکار مناسب برای حل مسائل شهری امروزی بوده است و بی‌شک، دسترسی به فناوری‌های هوشمند می‌تواند نقش بسیار مهمی در بهبود وضعیت زندگی شهروندان داشته باشد.

افزایش جمعیت شهری و تغییرات هرم سنی، افزایش روند شهرنشینی، تغییرات زیست‌محیطی و قطبی شدن رشد اقتصادی، حرکت به سمت الگوی شهر هوشمند را اجتناب‌ناپذیر ساخته است، پس شهر هوشمند، شهری برای حفاظت محیط زیست، نوآوری، شتاب‌دهنده و عامل تغییر است و در مورد چگونگی شکل‌دهی شهر توسط شهروندان و اینکه چگونه می‌تواند به امر توسعه شهری کمک کند، است، در ایران به‌عنوان یک کشور در حال توسعه، از دهه ۱۳۴۰ (ه. ش)، شهرنشینی ابعاد تازه‌ای به خود گرفته و رشد شتابان شهرنشینی واقعی آغاز شده است.

شهرهای هوشمند نه‌تنها به بهبود کیفیت زندگی شهروندان کمک می‌کنند، بلکه به توسعه پایدار و اقتصادی نیز می‌انجامند، در اصفهان، با توجه به نوع خاص حکمرانی و ساختار خدمات‌رسانی، هوشمندسازی می‌تواند به‌عنوان ابزاری برای کاهش نارضایتی عمومی و بهبود تعاملات میان نهادها و شهروندان عمل کند.

مدیریت شهری اصفهان با درک این واقعیت که هرگونه تغییر و تحول ساختاری در حوزه فناوری یا هوشمندسازی، در صورت نبود برنامه‌ریزی دقیق و هماهنگ، می‌تواند موجب ناراحتی مردم شود، رویکردی ساختاریافته نسبت به خدمات الکترونیک دریافت کرده است، این رویکرد نه تنها به اصلاح فرایندهای اداری موجود محدود نمی‌شود، بلکه بر تجربه مشتری و نیازهای واقعی شهروندان تمرکز دارد.

رکوردشکنی اصفهان در هوشمندسازی؛ بیش از ۲۰۰ خدمت غیرحضوری در جیب شهروندان

سعید فردانی، دستیار ویژه شهردار در امور هوشمندسازی و مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری اصفهان به خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: در تعاریف بین‌المللی «خدمت هوشمند» خدمتی است که پیش از هر چیز، الزامات امنیتی را گذرانده باشد، اما در بسیاری از پروژه‌های داخلی ابتدا یک سرویس طراحی و پیاده‌سازی می‌شود و بعدتر صحبت از مقاوم‌سازی، امن‌سازی یا به اصطلاح «هاردنینگ» آن به میان می‌آید؛ این روند معکوس، ریشه بسیاری از مشکلات ساختاری در حکمرانی دیجیتال و توسعه شهری ماست.

وی با بیان اینکه یکی از چالش‌های اساسی جزیره‌ای بودن داده‌هاست، می‌افزاید: نهادها و سازمان‌های مختلف داده‌های خود را به‌صورت مستقل و انحصاری بدون هیچ‌گونه اشتراک‌گذاری مؤثر نگهداری می‌کنند، این رفتار «واتیکان‌گونه» موجب می‌شود که امکان هوشمندسازی یکپارچه در سطح شهری یا ملی غیرممکن شود.

مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری اصفهان با بیان اینکه در جریان تحولات مدیریتی جدید در حوزه شهرسازی و خدمات شهری، یکی از نخستین و بنیادی‌ترین اقدامات مدیریت شهری اصفهان در دوره ششم، تدوین و طراحی یک نقشه راه جامع، هدفمند، یکپارچه و فراگیر برای تمام ارکان شهر و سازوکارهای مدیریت شهری بوده است، می‌گوید: نقشه‌ای که مسیر حرکت به‌سوی تحولات نوآورانه و حرکت‌های هوشمندانه را جهت‌مند و سازمان‌یافته می‌سازد و مانع از بروز سردرگمی در میان شهروندان و فعالان این عرصه می‌شود.

فردانی تاکید می‌کند: مدیریت شهری اصفهان با درک این واقعیت که هرگونه تغییر و تحول ساختاری در حوزه فناوری یا هوشمندسازی، در صورت نبود برنامه‌ریزی دقیق و هماهنگ، در درجه نخست موجب اذیت و ناراحتی مردم و شهروندان خواهد شد، تلاش کرد تا از همان آغاز دوره جدید مدیریت، رویکردی ساختاریافته نسبت به خدمات الکترونیک اتخاذ کند.

وی خاطرنشان می‌کند: در ایران به‌واسطه نوع خاص حکمرانی در سطح کشور و ساختار خدمات‌رسانی در شهرها، محدوده‌های شهری به عرصه‌ای برای ارائه خدمات از سوی دستگاه‌ها و نهادهای مختلف تبدیل شده است و در چنین فضایی، اگر رویکرد هوشمندسازی بدون انسجام و یکپارچگی دنبال شود، نتیجه‌ای جز نارضایتی عمومی نخواهد داشت.

مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری اصفهان می‌افزاید: مدیریت شهری اصفهان با در نظر گرفتن نیازها، تجربه‌ها و مطالبات واقعی شهروندان، مسیر هوشمندسازی شهر را ترسیم کرد و در این فرایند تلاش شد تا تمام طراحی‌ها و اجراها بر مبنای درک صحیح از اولویت‌های مخاطبان صورت پذیرد و در سه تا چهار سال اخیر، نه تنها در اصفهان بلکه در سایر شهرهای کشور نیز گام‌های مهمی در راستای توسعه خدمات غیر حضوری و ارائه خدمات الکترونیک به شهروندان و ارباب‌رجوعان برداشته شده است.

فردانی ادامه می‌دهد: شهرهایی همچون مشهد، تهران، شیراز و حتی بعضی شهرهای کوچک حرکت‌هایی مؤثر و قابل‌توجه در این عرصه انجام داده‌اند و در این بین، اصفهان نیز با گام‌هایی مؤثر و برنامه‌محور، در زمره شهرهای پیشرو کشور قرار گرفته است.

وی با تاکید بر اینکه یکی از مهم‌ترین و شاخص‌ترین دستاوردهای مدیریت شهری اصفهان در زمینه خدمات هوشمند، راه‌اندازی برنامه کاربردی «اصفهان من» است، تاکید می‌کند: این برنامه کاربردی به‌عنوان ویترین اصلی ارتباط مجازی میان مدیریت شهری و شهروندان، سکویی برای ارائه طیف گسترده‌ای از خدمات غیرحضوری است که هدف آن تسهیل تعامل میان مردم و شهرداری در بستر فناوری‌های نوین است و تلاش شده است تا از طریق این ابزار، امکان دسترسی سریع، آسان، شفاف و یکپارچه به خدمات مختلف شهری برای عموم مردم فراهم شود.

فردانی با بیان اینکه با وجود پیشرفت‌های قابل‌توجه، مدیران شهری اصفهان با نگاهی واقع‌بینانه اذعان دارند که نسبت به پیشرفت‌های جهانی در این حوزه، همچنان فاصله‌هایی محسوس وجود دارد، می‌گوید: البته این تأخیر نه ناشی از کم‌کاری بلکه بیشتر متأثر از شرایط کلان حکمرانی و زیرساخت‌های ملی است، با این حال، اصفهان و چند شهر دیگر کشور در زمره پیشتازان این عرصه در سطح ملی محسوب می‌شوند و با منطق، دقت و برنامه‌ریزی اصولی، در مسیر توسعه زیرساخت‌های هوشمندسازی گام برمی‌دارند.

وی تصریح می‌کند: رویکرد مدیریت شهری اصفهان در این زمینه، تنها اصلاح فرایندهای اداری موجود نیست، بلکه تمرکز بر تجربه مشتری و نگاه از منظر شهروندان در اولویت قرار دارد و بر همین اساس، تنها به تغییرات سطحی بسنده نشده، بلکه تلاش شده است خدمات و فرایندها با محوریت واقعی‌ترین نیازها و انتظارات مخاطبین بازطراحی و پیاده‌سازی شود و در واقع، مخاطب‌محوری به‌عنوان یک اصل کلیدی در تمام برنامه‌ریزی‌های حوزه خدمات الکترونیک شهرداری مدنظر قرار گرفته است.

مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری اصفهان با بیان اینکه مدیریت شهری اصفهان، مخاطبان خدمات هوشمند را در شش دسته کلی تقسیم‌بندی کرده است، ادامه می‌دهد: شهروندان، ارباب‌رجوعان، گردشگران، کارکنان شهرداری، دستگاه‌های اجرایی و پیمانکاران و در این بین، اولویت با خدمات شهروندی بوده و تمرکز بر بهبود و ارتقای تعاملات غیرحضوری با مردم، در رأس برنامه‌ها قرار دارد.

وی با بیان اینکه در حال حاضر، از طریق برنامه کاربردی «اصفهان من»، ۲۰۳ خدمت مختلف شهری به‌صورت غیرحضوری به مردم ارائه می‌شود، می‌گوید: این خدمات در بازه زمانی یک سال و نیم گذشته، با رشدی چشمگیر همراه بوده‌اند، به‌گونه‌ای که بالغ بر ۳۰۰ هزار درخواست شهری بدون نیاز به مراجعه حضوری، تنها از طریق این بستر الکترونیکی ثبت، پیگیری و به نتیجه رسیده‌اند و این آمار، نشانه‌ای از اعتماد روزافزون شهروندان به خدمات دیجیتال و کارآمدی سازوکارهای هوشمند مدیریت شهری است.

فردانی تصریح می‌کند: مدیریت شهری اصفهان رونمایی از مجموعه‌ای از خدمات و زیرساخت‌های جدید در حوزه هوشمندسازی در هفته جاری، نوید گام‌هایی تازه و جدی در راستای ارتقای سطح خدمات غیرحضوری و الکترونیک را داده است و این تحولات در راستای تحقق شهر هوشمند، شهروندمحور و فناوری‌محور طراحی شده‌اند و قرار است به شکل‌گیری مدلی نوین از حکمرانی شهری مدرن، پاسخ‌گو و دیجیتال در اصفهان کمک کنند.

وی با بیان اینکه استفاده از ظرفیت فناورانه همواره مد نظر مدیریت شهری بوده است، می‌افزاید: شبکه‌سازی در اکوسیستم فناوری در شهر، استان و کشور حائز اهمیت است.

دستیار ویژه شهردار در امور هوشمندسازی و مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری اصفهان خاطرنشان می‌کند: تحقق شهر هوشمند نیازمند مشخص شدن تعاریف، مؤلفه‌های مؤثر در شهر هوشمند و ذی‌نفعان است و در این راستا الگو و استاندارد برای شهر هوشمند متناسب با اقتضائات مورد نیاز را نداریم.

فردانی با بیان اینکه در این حوزه تلاش می‌کنیم نسخه محلی مبتنی بر اقتضائات وظرفیت‌ها تدوین شود، می‌افزاید: شهر هوشمند با استفاده از داده و فناوری‌های تحول‌آفرین، زمینه‌ساز حکمروایی باز و مشارکتی برای تصمیم‌گیری هوشمندانه در راستای ارتقای عملکرد سازمانی و کیفیت زندگی در شهر می‌شود.

دستیار ویژه شهردار در امور هوشمندسازی و مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری اصفهان می‌گوید: لازم است خدمات هوشمند در سه بخش «خدمات سازمانی» ویژه ارباب رجوع، سازمان‌ها، پیمانکاران و کارمندان از جمله ارائه سرویس‌های برخط، «موضوعات شهری» ویژه شهروندان و گردشگران همچون حمل‌ونقل و فناوری‌های تحول‌آفرین که بروز و ظهور آن در سطح شهر است را دنبال کنیم.

وی تصریح می‌کند: بودجه سال جاری سازمان فاوای شهرداری اصفهان حدود هزار میلیارد تومان است که نشان از توجه شهرداری اصفهان به این مسئله است، این سازمان از طرح‌هایی که در حوزه هوشمندسازی شهر، ارزش‌افزوده مناسب داشته باشد، حمایت لازم را خواهد داشت.

تکنولوژی و زندگی هوشمند؛ کلیدهای موفقیت در شهرهای آینده

محسن کمانداری، دکترای برنامه‌ریزی و جغرافیای شهری به خبرنگار ایمنا می‌گوید: امروزه گسترش سریع شهرها، اکثر کشورهای جهان را با مشکلات متعددی روبه‌رو ساخته است، در این بین کشورهای در حال توسعه بیشتر در معرض این بحران‌ها قرار دارند، فقر، تخریب محیط زیست شهری، نبود خدمات شهری، آلودگی هوای شهر، ترافیک، تراکم زیاد جمعیت، نزول زیربناهای لازم، نبود دسترسی به زمین و سرپناه جدایی‌گزینی اجتماعی، افزایش هزینه‌های زیرساخت‌ها و خدمات شهری، افزایش طول و فاصله سفرهای شهری، افزایش مصرف انرژی و در نهایت در یک جمله اتلاف سرمایه‌های طبیعی و انسانی از جمله این بحران‌های است که شهرها گرفتار آن‌ها هستند.

وی با بیان اینکه شهر هوشمند دارای شش زمینه کلیدی است که می‌تواند از طریق زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات قوی انجام شود، می‌افزاید: اقتصاد هوشمند، مردم هوشمند، حکومت هوشمند، محیط هوشمند، پویایی هوشمند و زندگی هوشمند از جمله شاخص‌های شهر هوشمند است، برچسب شهر هوشمند بیشتر برای توصیف شهری که توانایی پشتیبانی از روش‌های یادگیری، توسعه فناوری و نوآوری را دارد استفاده می‌شود.

دکترای برنامه‌ریزی و مدیریت شهری ادامه می‌دهد: درواقع در الگوی شهر هوشمند، تکنولوژی‌های گوناگون برای بهبود زندگی شهروندان با هم ترکیب و مورد استفاده قرار می‌گیرد، بنابراین شهر هوشمند نه یک واقعیت، بلکه یک استراتژی توسعه شهری بوده و در آن تکنولوژی محور توسعه آینده است.

کمانداری با اشاره به ارتقای راهکارهای شهر هوشمند می‌افزاید: تقویت شاخص‌های مردم هوشمند جذب هرچه بیشتر شهروندان برای شرکت در دوره‌های آموزشی و فعالیت‌های داوطلبانه و تشکیل انجمن‌های مردمی و مشارکت در امور مدیریتی، بالا بردن کیفیت حمل‌ونقل عمومی و استفاده از ناوگان جدید و باکیفیت، امکان دسترسی هرچه بیشتر مردم در سطح شهر به اینترنت پرسرعت، تشویق مردم به استفاده از وسایل حمل‌ونقل غیر موتوری و حمل‌ونقل عمومی، تقویت شاخص محیط هوشمند در سطح شهر با ایجاد تبلیغات و فرهنگ‌سازی برای حفظ و مراقبت از محیط زندگی و افزایش دسترسی به فضاها سبز و بالا بردن استاندارد این کاربری در سطح شهر از جمله ارتقای راهکارهای شهر هوشمند است.

وی ادامه می‌دهد: توجه به اصول حکمرانی خوب شهری و ارتقای رضایت شهروندان از طریق بهبود عملکردها و فعالیت‌های نهادها و سازمان‌های مختلف مدیریتی در سطح شهر، بالا بردن شاخص‌های زندگی هوشمند از طریق فراهم کردن مسکن مناسب و بهبود وضعیت سلامت شهروندان، تقویت خدمات بهداشتی و آموزشی در سطح شهر از جمله سایر راهکارها برای ارتقای شهر هوشمند است.

دکترای برنامه‌ریزی و مدیریت شهری تاکید می‌کند: با توجه به نابرابری در برخورداری از شاخص‌های شهر هوشمند، هر گونه برنامه اجرایی در راستای ارتقای این شاخص‌ها در سطح شهر باید به این صورت باشد که مناطق کمتر توسعه یافته، مناطق در اولویت نخست برنامه‌ریزی و مناطق میان توسعه مناطق در اولویت دوم قرار گیرند.

به گزارش ایمنا، شهر اصفهان با گام‌های مؤثر و برنامه‌محور، در زمره شهرهای پیشرو کشور در زمینه هوشمندسازی قرار گرفته است، با توجه به چالش‌های موجود و فاصله‌های محسوس نسبت به پیشرفت‌های جهانی، این شهر با منطق و دقت در مسیر توسعه زیرساخت‌های هوشمندسازی گام برمی‌دارد، در نهایت، تحقق شهر هوشمند در اصفهان نه تنها به بهبود کیفیت زندگی شهروندان کمک می‌کند، بلکه به‌عنوان الگویی برای سایر شهرها نیز می‌تواند مورد توجه قرار گیرد.

کد خبر 890894