شرکت دانش‌بنیان «دوران صنعت مصباح» با تکیه بر نیروهای متخصص داخلی و دستیابی به فناوری ساخت سورس‌های لیزر فیبری، به‌عنوان تنها تولیدکننده این محصول راهبردی در کشور، گام بلندی در خودکفایی صنعتی و ارتقای کیفیت پردازش مواد برداشته است.

به گزارش خبرگزاری ایمنا، پردازش مواد لیزری یکی از شاخه‌های پیشرفته و پرکاربرد فناوری لیزر است که نقش بسیار مهمی در صنایع مختلف ایفا می‌کند و به دلیل تأثیر اقتصادی گسترده، به عنوان یکی از فناوری‌های کلیدی در تولید و ساخت صنعتی شناخته شده است. در دنیای امروز، لیزر نه تنها در تولید انبوه کالاهای رایج، بلکه در حوزه‌های تخصصی و پیچیده صنعتی نیز به‌کار گرفته می‌شود و به مرور زمان به ابزاری اجتناب‌ناپذیر برای افزایش دقت، سرعت و کیفیت فرایندهای ساخت تبدیل شده است.

لیزرها با توجه به ویژگی‌های منحصر به فردی همچون توانایی تولید نور متمرکز با شدت بسیار بالا و قابلیت کنترل دقیق انرژی، امکان پردازش طیف گسترده‌ای از مواد مختلف را فراهم می‌کنند. از فلزات مختلف همچون فولاد، آلومینیوم و تیتانیوم تا سرامیک‌ها، شیشه، پلیمرها (پلاستیک‌ها)، منسوجات، چرم، کاغذ و چوب، همگی می‌توانند با استفاده از فناوری لیزری به شکل‌های متنوعی برش داده، حکاکی شده یا شکل‌دهی شوند. این تنوع کاربرد به دلیل سازگاری روش‌های پردازش لیزری با خواص فیزیکی و شیمیایی متفاوت این مواد است؛ برای نمونه، ویژگی‌هایی همچون قدرت جذب نور، سختی، نقطه ذوب، هدایت حرارتی و میزان اکسید شدن مواد تأثیر مستقیمی بر نوع و شدت تابش لیزر مورد نیاز برای پردازش دارند.

با بهره‌گیری از نیروی انسانی متخصص، فناوری پیشرفته و تجربه عملی، این شرکت قصد دارد سهم بازار داخلی را افزایش داده و به تدریج به سمت صادرات محصولات پیشرفته لیزری حرکت کند.

یکی از نقاط قوت برجسته در پردازش مواد لیزری، امکان انجام عملیات با دقت بسیار بالا در ابعاد میکروسکوپی و ماکروسکوپی است، لیزرها قادرند با تمرکز انرژی در نقاط بسیار کوچک، عملیات برش، سوراخ‌کاری، تمیزکاری یا علامت‌گذاری را با حداقل آسیب حرارتی و دقت بسیار زیاد انجام دهند که در بسیاری از صنایع از جمله پزشکی، خودروسازی، هوافضا، نفت و گاز، کشاورزی، نظامی و حتی بازیافت کاربرد حیاتی دارند. به عنوان نمونه، در صنایع پزشکی، برش‌های لیزری دقیق برای تولید ابزار جراحی یا ایمپلنت‌ها استفاده می‌شود، در حالی که در صنعت خودرو، لیزرها برای برش ورق‌های فلزی و ایجاد ساختارهای پیچیده مورد استفاده قرار می‌گیرند، امروزه لیزرهای فیبر نوری به عنوان پیشرو در فناوری‌های پردازش مواد لیزری شناخته می‌شوند. این نوع لیزرها به دلیل راندمان بالا، کیفیت پرتوی عالی، قابلیت تنظیم دقیق و طول عمر زیاد، جایگاه ویژه‌ای در صنایع تولیدی یافته‌اند و در حال جایگزین شدن با لیزرهای گازی و حالت جامد قدیمی‌تر هستند.

پردازش مواد لیزری را می‌توان به دو دسته کلی تقسیم کرد: ساخت افزایشی و ساخت کاهشی. روش‌های ساخت کاهشی که به اصطلاح ماشین‌کاری لیزری نیز گفته می‌شود، شامل فرایندهایی است که در آن‌ها مواد از سطح قطعه برداشته می‌شود تا شکل یا ویژگی‌های دلخواه ایجاد شود. نمونه‌های این روش عبارتند از برش لیزری، سوراخ‌کاری، تمیزکاری سطوح، حکاکی و علامت‌گذاری دقیق روی انواع فلزات و غیر فلزات. در مقابل، ساخت افزایشی فرایندی است که در آن مواد به صورت لایه‌لایه به قطعه اضافه می‌شود تا شکل نهایی ساخته شود، جوشکاری لیزری و چاپ سه‌بعدی فلزات و پلاستیک‌ها با فناوری لیزر از جمله روش‌های ساخت افزایشی هستند که امروزه کاربردهای وسیعی پیدا کرده‌اند.

در رقابت با روش‌های سنتی همچون برش مکانیکی یا فرایندهای حرارتی، فناوری لیزری مزایای قابل توجهی دارد. از جمله این مزایا می‌توان به دقت بسیار بالا، سرعت عمل، کاهش ضایعات مواد، قابلیت اتوماسیون کامل، انعطاف‌پذیری در کار با مواد مختلف و کاهش هزینه‌های نگهداری و تعمیرات اشاره کرد. همچنین پردازش لیزری امکان ایجاد شکل‌ها و الگوهای پیچیده‌ای را فراهم می‌کند که با روش‌های سنتی به سختی قابل اجرا هستند.

با توجه به توسعه روزافزون فناوری‌های هوش مصنوعی و سیستم‌های کنترل پیشرفته، انتظار می‌رود در آینده نزدیک روش‌های پردازش مواد لیزری با دقت، سرعت و هوشمندی بسیار بیشتر در خطوط تولید به کار گرفته شوند. به‌کارگیری سنجش‌های نوری میکروسکوپی و تداخل‌سنجی در کنار پردازش لیزری، امکان کنترل دقیق کیفیت و بهبود مستمر فرایندها را فراهم می‌کند. این پیشرفت‌ها می‌توانند زمینه‌ساز تحولاتی بزرگ در صنایع حساس و فناوری‌های نوین همچون هوافضا، انرژی‌های تجدیدپذیر و صنایع پیشرفته پزشکی شوند، پردازش مواد لیزری با فراهم آوردن ابزارهای نوین و دقیق برای برش، شکل‌دهی و ساخت مواد، نقش کلیدی در افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها و ارتقای کیفیت محصولات صنعتی دارد و به عنوان یکی از محورهای اصلی نوآوری در صنایع آینده شناخته می‌شود. این فناوری نه تنها موجب افزایش توان تولید در صنایع موجود می‌شود، بلکه امکان خلق محصولات جدید و بهبود فرایندهای تولید را نیز میسر می‌سازد و به همین دلیل از اهمیت روزافزونی برخوردار است.

ضرورت حمایت دولت برای رونق تولید داخل و توسعه بازار

محبوبه خادم، مدیر شرکت دانش‌بنیان دوران صنعت مصباح، در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، به تشریح روند فعالیت‌ها و دستاوردهای این مجموعه در حوزه تولید سورس‌های لیزر فیبری پرداخت و اظهار کرد: این شرکت از سال ۱۳۹۸ فعالیت رسمی خود را آغاز کرده و تاکنون به عنوان تنها تولیدکننده سورس‌های لیزر فیبری در کشور شناخته می‌شود. پیش از ثبت رسمی شرکت، تولیدات لیزری به صورت همکاری مشترک با یک مجموعه دیگر انجام می‌شد، اما از سال ۹۸ با تأسیس رسمی، فعالیت‌ها به صورت مستقل و تخصصی پیگیری شد. سورس لیزر فیبری به عنوان قلب اصلی دستگاه‌های لیزری، نقش بسیار حیاتی در تأمین توان نور مورد نیاز برای انجام عملیات متنوعی از جمله جوشکاری، برش، حکاکی لیزری، کلدینگ و حتی کاربردهای پزشکی و نظامی دارد که اهمیت فناوری ساخت آن را دوچندان می‌کند.

وی با اشاره به پیشرفت‌های فنی مجموعه در سال‌های اخیر افزود: در سال گذشته موفق به دستیابی به فناوری ساخت سورس‌های ۶ کیلووات مونو تک‌ماژول شدیم که این دستاورد در سطح کشور بی‌سابقه بوده و نقطه عطفی در مسیر توسعه فناوری لیزرهای فیبری به شمار می‌رود. گرچه تمرکز اصلی ما بر تولید سورس‌های لیزر است، اما در کنار آن، دستگاه‌های برش لیزری نیز تولید می‌کنیم که نمونه‌های پروفیل‌بر لیزری ما از نظر کیفیت و عملکرد توان رقابت جدی با محصولات وارداتی دارند. در این زمینه، با توجه به مقایسه با محصولات چینی، کیفیت قطعات به کار رفته در لیزرهای ما بسیار بالاتر بوده و عمدتاً از قطعات آمریکایی و فرانسوی استفاده می‌شود. به همین دلیل، افزایش مدت گارانتی محصولات از یک سال به دو سال، نشانه اعتماد و اطمینان ما به فناوری و کیفیت ساخت این محصولات است.

از همکاری‌های اولیه تا تأسیس رسمی؛ شرکت دوران صنعت مصباح از سال ۱۳۹۸ فعالیت مستقل خود را در زمینه تولید سورس‌های لیزر فیبری آغاز کرد و به تنها تولیدکننده داخلی این فناوری تبدیل شده است.

مدیر شرکت دانش‌بنیان در ادامه صحبت‌های خود به اهمیت همکاری با دانشگاه‌ها و بهره‌گیری از نیروهای متخصص اشاره کرد و گفت: بخش عمده نیروهای اصلی مجموعه، فارغ‌التحصیلان رشته‌های فیزیک و اپتیک از دانشگاه‌های معتبری همچون شهید بهشتی، علم و صنعت و کاشان هستند. همچنین همکاری ما با بنیاد ملی نخبگان و اجرای طرح احمدی‌روشن برای تعریف پروژه‌های تحقیقاتی برای دانشجویان، موجب ارتقا سطح علمی و عملی نیروهای جوان و متخصص شده است. این تعاملات دوطرفه علاوه بر کمک به افزایش توان علمی دانشجویان، خروجی‌های عملی و فناورانه ارزشمندی برای شرکت به همراه داشته است. تعدادی از نخبگان فعال در این پروژه‌ها پس از اتمام دوره همکاری، به عنوان نیروی ثابت و کلیدی در تیم ما جذب شده‌اند که این امر نشان‌دهنده کارآمدی این رویکرد در توسعه منابع انسانی شرکت است.

خادم سپس به موضوع حمایت‌های دولتی پرداخت و تصریح کرد: ما نمی‌گوییم توان تأمین کامل نیاز کشور به سورس‌های لیزری را داریم، اما اگر دولت با سخت‌گیری‌های بیشتر در واردات محصولات مشابه خارجی و حمایت از تولید داخلی، زمینه رقابت سالم و توسعه بازار داخلی را فراهم کند، می‌توانیم سهم بیشتری از بازار را کسب کنیم. علاوه بر این، تسهیل واردات قطعات استراتژیک و اصلاح تعرفه‌های گمرکی می‌تواند نقش بسزایی در پیشبرد این صنعت ایفا کند و به رشد سریع‌تر فناوری‌های داخلی کمک کند. حمایت‌های هوشمندانه دولت، به ویژه در زمینه سیاست‌گذاری و ایجاد زیرساخت‌های لازم، می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در ارتقا این صنعت پیشرفته داشته باشد.

وی با تاکید بر ظرفیت‌های فناورانه و تخصصی شرکت تصریح کرد: با توجه به توان فناورانه موجود، تجربه تخصصی تیم مهندسی و نیروی انسانی آموزش‌دیده، هدف اصلی ما گسترش سهم بازار داخلی، ارتقا کیفیت محصولات و حرکت هدفمند به سمت صادرات سورس‌های لیزر فیبری است. با همراهی سیاست‌گذاران و ایجاد فضایی مناسب برای توسعه فناوری‌های بومی، می‌توان به آینده‌ای روشن و پایدار برای این صنعت نوپا اما حیاتی در کشور امیدوار بود. مسیر توسعه این فناوری پیچیده اما پراهمیت، بدون حمایت‌های هوشمندانه و برنامه‌ریزی دقیق، ممکن است با چالش‌های جدی مواجه شود، اما با تلاش و همدلی می‌توان این مسیر را به سمت خودکفایی و رقابت در بازارهای جهانی هموار کرد.

به گزارش ایمنا، امروزه اهمیت فناوری فیبر نوری بر کسی پوشیده نیست و در حالی که این فناوری پیشرفته در بسیاری از حوزه‌های صنعتی و پژوهشی وارد شده است اما استفاده از فیبر نوری همچنان در حال تکامل است. معرفی فیبر نوری به دنیای دیجیتال و مبتنی بر داده، امکان افزایش سرعت و مقدار انتقال داده را فراهم کرده است. در میان عموم مردم نیز هرگاه صحبت از فیبر نوری می‌شود، نخستین چیزی که به ذهن می‌رسد، فناوری‌های انتقال داده با استفاده انتقال نور در بستر فیبرهای نوری است، اما در چند سال اخیر فناوری فیبر نوری پای خود را فراتر از اذهان عمومی گذاشته است و در بسیاری از حوزه‌های تخصصی به ویژه پردازش مواد لیزری در حال گسترش است.

در محیط‌های تولیدی و صنعتی که در حوزه پردازش مواد فعالیت می‌کنند، حضور انواع لیزرها به چشم می‌خورد. با این حال در کشور ما هنوز به طور عمده فناوری لیزرهای صنعتی، به ویژه لیزرهای مبتنی بر فیبر نوری جایگاه خود را نیافته است، شاید مهم‌ترین دلیل آن نبود آشنایی با سیستم‌های لیزر فیبری و مزایای آن است. فناوری لیزرهای فیبر نوری امروزه قادر است نور لیزر با توان بالا را در خود عبور دهد و آن را تقویت کند. روی آوردن به صنعت لیزر فیبر نوری نسبت به گزینه‌های جایگزین قدیمی مزایای زیادی دارد که یک صنعت‌گر یا تولیدکننده صنعتی لازم است از آن‌ها مطلع باشد، چرا که در غیر این صورت به زودی از بازار در حال توسعه آن بازخواهد ماند. در این مقاله به طور مختصر به مهمترین مزیت‌های لیزرهای فیبر نوری که امروزه قلب تپنده صنعت پردازش مواد هستند.

کد خبر 893520